Warszawa Na Żywo – spacer po Żoliborzu

10 sierpnia 2011

Czwarta wycieczka z cyklu „Warszawa Na Żywo” okazała się być piątą. Planowana na 31.07. została przełożona na 7.08. z powodu wyjątkowo aktywnej w tym roku pory monsunowej. Lało jak z cebra. W związku z tym przerzuciłem spacer po mojej rodzinnej dzielnicy na 7.08. Żoliborz, jak wiadomo, ma wielu oddanych fanów i lokalnych patriotów, ale, że na miejsce zbiórki na pl. Wilsona stawi się aż 50 osób – tego bym się nie spodziewał. Skład osobowo-wiekowy bardzo różny, no i bardzo dobrze.

Pochodzenia wycieczkowiczów nie badałem, ale na pewno sporo ludzi było spoza Żoliborza. Po krótkim wstępie na temat dzielnicy i pl. Wilsona wyruszyliśmy.

Trasa obejmowała mniej więcej takie punkty:

  • Budynek Warszawskiej Kooperatywy Mieszkaniowej „Feniks” (pl. Wilsona 4)
  • I kolonia WSM (pl. Wilsona 2)
  • Park Żeromskiego
  • Blok ZUS „Warszawa 1” (Mickiewicza 27)
  • II kolonia WSM bud. (pl. Wilsona 6)
  • Kościół pw Św. Stanisława Kostki
  • Róg Krasińskiego/Kochowskiego – pierwsze starcie Powstania Warszawskiego
  • Suzina pod kotłownią (VI kolonia WSM) i dlaczego polegli wymienieni na tablicy wcale nie zginęli w tym miejscu
  • VII kolonia WSM
  • Teatr „Komedia”
  • Dom Spółdzielni Mieszkaniowo-Budowlanej „Zimowe Leże” (pracownicy Dyrekcji Dróg Publicznych)
  • Szkoła Główna Służby Pożarniczej
  • Hala Marymoncka
  • Sady Żoliborskie
  • Zgromadzenie Sióstr Zmartwychwstania Pańskiego – Twierdza Zmartwychwstanek
  • Plac Henkla
  • Brodzińskiego i Wieniawskiego, czyli staropolskie miasteczko ;)
  • Al. Wojska Polskiego z Pomnikiem Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej
  • Willa Barbary i Stanisława Brukalskich na Niegolewskiego
  • Dom, w którym aresztowano Pileckiego
  • blok Miejskiego Osiedla Drobnomieszczańskiego
  • Ringstand 58c ryc. w Al. Wojska Polskiego
  • LO im. B. Limanowskiego – budynek „Poniatówki”
  • Gdzie kiedyś mieszkali „barakowcy”?
  • pl. Inwalidów
  • Kawałek cytadeli widoczny z parku  „Fosa”
  • Robinsonowie żoliborscy na Czarnieckiego 17
  • Hauke-Bosaka 11 – dom Stanisława Sosabowskiego
  • Czarnieckiego – Szkoła Stowarzyszenia Rodzin Wojskowych
  • Działka Piłsudskiego
  • Plac Słoneczny

Program bardzo ambitny, chyba zbyt ambitny, bo spacer ostatecznie trwał aż 2 godziny i 40 minut. Niektórzy się wykruszyli, ale było też kilka osób, które doszło po drodze. Trafił się nawet pewien starszy pan, który przed wojną mieszkał w przedwojennym bloku WSM I (ten współczesny jak wiadomo oryginalny nie jest). Ostatecznie pożegnaliśmy się na pl. Słonecznym w zapadających już ciemnościach (na pl Słonecznym – no nie!) i w pierwszych kroplach deszczu oraz pomrukach nadchodzącej burzy.

Ponieważ wycieczka pierwotnie planowana była na 31.07. starałem się wyeksponować motywy powstańcze, przede wszystkim kwestię pierwszych walk, stąd od rogu Krasińskiego i Kochowskiego, gdzie przenoszący broń oddział „Świdy” starł się z patrolem żandarmerii przeszliśmy pod kotłownię i dalej śladem uciekających z niej powstańców z OW PPS na teren dawnej prochowni i pod szkołę pożarniczą.

Sporo było o WSM (jakżeby inaczej!) i dużo ciekawostek anegdotyczno-historycznych, jak na przykład dlaczego kościół św. Stanisława Kostki jest odwrócony tyłem do Krasińskiego. Nie mogłem tez oczywiście pominąć mojej dawnej szkoły – LO im. Limanowskiego, czyli „Jedynki” i krótkiego wspomnienia o wspaniałej nauczycielce łaciny – prof. Liberowej, o której niedawno przeczytałem w „Lwach Wyzwolonych” Jarosława Abramowa-Newerlego. Jego uczyła pod koniec lat czterdziestych, mnie, w tej samej szkole, w latach osiemdziesiątych.

W ogóle wsparcie książkowe w przygotowaniu tego spaceru pomogło mi bardzo. Wiadomo – „Przewodnik Historyczny” Pawłowskiego i Zielińskiego to podstawa, ale na przykład bez „Żoliborza 1944” Jasińskiego też byłoby ciężko.

Pomagałem sobie również ikonografią – zreprodukowane do formatu A4 zdjęcia starego Żoliborza robiły naprawdę duże wrażenie na spacerowiczach.

Chodzą mi już po głowie kolejne żoliborskie spacery i to nie tylko piesze. Jest już wstępny projekt wycieczki rowerowej po tym mniej znanym – południowym Żoliborzu, granicy z Wolą, okolicach Cmentarza Powązkowskiego. Termin 27.08.

O szczegółach poinformuję – http://www.facebook.com/pages/Warszawa-Na-Wyrywki/130460763687672

autor tekstu: Piotr Wierzbicki

Tagi: •